Pop Art

Wbrew pozorom pop art odegrał w historii fotografii olbrzymią rolę. Jego prosta, często prześmiewcza forma była niezwykle silnie nasycona tym, co działo się w fotografii przez poprzednie sto lat. Ta swoista erudycja artystów, którzy nie bali się wyraźnych nawiązań do różnych gatunków i epok, stanowi największą siłę ich prac. Co więcej, czasem decydowano się na prowokacje, jak w przypadku „Mao” Andy’ego Warhola z 1972 roku. Celem ataku nie był jednak chiński dyktator, lecz inni fotograficy. Pop art w swych założeniach miał bowiem być ciosem dla obu stron konfliktu o to, czy rolą fotografii jest dokumentowanie rzeczywistości, czy stanowi ona jedynie narzędzie w rękach artystów.

KLUCZOWI TWÓRCY POP ARTU:

Richard Hamilton, Robert Rauschenberg, Andy Warhol, Sigmar Polke, Peter Blake

Wywodzący się z ekspresjonizmu abstrakcyjnego pop art był niejako sposobem odreagowania powojenny nastrojów. Stawiając przede wszystkim na fotomontaż czy kolarz artyści tego nurtu postanowili dać upust swoim fantazjom. Fotografia (czy też sztuka ogółem) służyła im przede wszystkim dla obśmiewania ówczesnego konsumpcjonizmu i masowości, ale też uderzała w reprezentantów wcześniejszych nurtów. Celem było podkreślenie tego, jak bardzo zacierają się granice między sztuką wysoką a niską.

Wielki wpływ na pop art wywarł jeden z twórców dadaizmu – Marcel Duchamp. Szczególnie inspirujące okazały się jego prace z gatunku ready-made, czyli wykorzystywane w instalacjach artystycznych przedmioty codziennego użytku. Ta idea w połączeniu z coraz popularniejszymi reklamami zaowocowały choćby słynnymi puszkami z zupą firmy Campbell. Zanim jednak amerykański pop art rozkwitł pod wodzą Warhola, świetnie radził sobie między innymi w Wielkiej Brytanii. W 1956 roku Richard Hamilton wykorzystał fragmenty amerykańskich czasopism, by ukazać konsumpcyjną wizję codzienności w kolaż „Just What Is It That Makes Today’s Homes So Different, So Appealing?”. To praca ikoniczna dla nurtu, który zapoczątkowała awangardowa Independent Group.

Dopiero w ślad za Brytyjczykami ruszyli Amerykanie. Warhol, który przerabiał zdjęcia ikon popkultury (Marilyn Monroe, Elvis Presley) i polityki (Mao Zedong, Richard Nixon), ale też własne autoportrety. Jego prace zasłynęły radykalną odmianą wizualnych i kontekstowych znaczeń znanych przedmiotów i obrazów. Robert Rauschenberg przy pomocy sitodruku nakładał na siebie zdjęcia codziennych czynności i istotnych wydarzeń ze świata. Z kolei Ed Ruscha pop art widział głównie przez pryzmat wspomnianego gatunku ready-made. Artysta zapisał się w historii szczególnie za sprawą swoich albumów, które dokumentowały kalifornijskie bezdroża i spotykane na nich budynki, nadając niemal archetypicznego charakteru stacjom benzynowym.