Fotografia humanistyczna
Człowiek stanowi główny tematem zdjęć, poczynając od pierwszego autoportretu Roberta Corneliusa z 1839 roku, a na współczesnym selfie kończąc. Poza nielicznymi gatunkami – martwą naturą, fotografią krajobrazową czy sztuką awangardową – humanizm jest więc obecny w tym medium niemal od początku. Zupełnie inaczej zaczęto jednak podchodzić do tego zagadnienia po tym, jak postrzeganie świata zmieniły nowożytne wojny. W ten sposób zrodziła się fotografia humanistyczna, której głównym celem była chęć uchwycenia stanu człowieczeństwa.
KLUCZOWI TWÓRCY FOTOGRAFII HUMANISTYCZNEJ:
August Sander, André Kertész, Brassaï, Henri Cartier-Bresson, Robert Doisneau, Elliott Erwitt, William Eugene Smith
Szczególnie żywo fotografia humanistyczna rozwijała się we Francji. Nie była spójnym nurtem, lecz luźnym, wywodzącym się ze środowisk lewicowych ruchem zdruzgotanym tym, co stało się podczas I wojny światowej. Lata jego świetności przypadały na trzecią i czwartą dekadę XX wieku, a apogeum przyniosła II wojna światowa. Fotografia humanistyczna w okresie poprzedzającym najbardziej krwawy konflikt w historii miała na celu rejestrowanie codzienności. Fotografowano na ulicach, w barach czy kawiarniach, bohaterami tych kadrów stawali się natomiast prości, zwykli ludzie. Było w tym coś z reportażu, fotografii ulicznej i portretu, jednak najistotniejszy element stanowiły uczucia i ulotność chwil. To właśnie one sprawiały, że pozornie prosta fotografia humanistyczna najmocniej zapadała w pamięci.
W tym sensie fotografia humanistyczna sprowadzała się do sfotografowania najbardziej ludzkich emocji w sytuacjach niemalże intymnych – ale niepozowanych. Głównymi reprezentantami nurtu byli August Sander, André Kertész i Brassaï, lecz prym wśród nich wiódł Henri Cartier-Bresson. Jego praca jako pierwsza trafiła na łamy magazynu, by później przetrzeć humanistom drogę do galerii. Wiele prac tego nurtu zdobyło uznanie krytyków i poklask miłośników sztuki. Dla ich autorów liczyło się jednak coś innego. Cartier-Bresson nazywał to „decydującym momentem” – idealną migawką z ludzkiego życia.
To właśnie na tych ujęciach gestów i emocji oparła się fotografia humanistyczna, której największą wystawę zorganizował Edward Steichen. Amerykanin sam prężnie tworzył, ale w 1955 postanowił sprawdzić się jako kurator. Zebrał więc prace najważniejszych reprezentantów nurtu, kolekcję zatytułował „The Family of Man” i zaprezentował w nowojorskim Museum of Modern Art. Następnie wystawa ruszyła w tournée po świecie, przyciągając do muzeów w przybliżeniu około dziewięciu milionów widzów.
W tym sensie fotografia humanistyczna sprowadzała się do sfotografowania najbardziej ludzkich emocji w sytuacjach niemalże intymnych – ale niepozowanych. Głównymi reprezentantami nurtu byli August Sander, André Kertész i Brassaï, lecz prym wśród nich wiódł Henri Cartier-Bresson. Jego praca jako pierwsza trafiła na łamy magazynu, by później przetrzeć humanistom drogę do galerii. Wiele prac tego nurtu zdobyło uznanie krytyków i poklask miłośników sztuki. Dla ich autorów liczyło się jednak coś innego. Cartier-Bresson nazywał to „decydującym momentem” – idealną migawką z ludzkiego życia.
To właśnie na tych ujęciach gestów i emocji oparła się fotografia humanistyczna, której największą wystawę zorganizował Edward Steichen. Amerykanin sam prężnie tworzył, ale w 1955 postanowił sprawdzić się jako kurator. Zebrał więc prace najważniejszych reprezentantów nurtu, kolekcję zatytułował „The Family of Man” i zaprezentował w nowojorskim Museum of Modern Art. Następnie wystawa ruszyła w tournée po świecie, przyciągając do muzeów w przybliżeniu około dziewięciu milionów widzów.
